Nhân quyền
Người dân Thủ Thiêm tiếp tục xuống đường, kỳ vọng vào ông Nguyễn Thanh Nghị
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 11/3/2025 – Gần 30 năm kể từ khi dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm được khởi động, người dân nơi đây vẫn không ngừng đấu tranh đòi lại công lý. Trong tuần qua, họ đã liên tục xuống đường, mang theo hy vọng về một sự thay đổi từ Phó Bí thư Thành ủy TPHCM, ông Nguyễn Thanh Nghị, người vừa được bổ nhiệm làm Trưởng ban chỉ đạo 902 về giải quyết các vụ việc tồn đọng, vướng mắc, khiếu kiện đông người.
Hy Vọng Ở Người Mới
Sáng 11/3, khoảng 10 người dân đã căng băng rôn biểu tình trước trụ sở Thành ủy TPHCM, nơi được người dân hy vọng sẽ giải quyết dứt điểm vụ Thủ Thiêm. Ông Nguyễn Thanh Nghị, sinh năm 1976, là con trai đầu của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, được Bộ Chính trị điều động về làm Phó Bí thư Thành ủy vào cuối tháng 1/2025, và một tháng sau, ông được giao chức vụ Trưởng ban Ban Chỉ đạo 902.
Ông Nguyễn Hồng Quang, một người dân mất đất ở Thủ Thiêm, cho biết: “Người dân cũng nói thẳng là Thành ủy phải có trách nhiệm giải quyết, (người dân) phải kêu gào thôi chứ bây giờ người dân đi tới văn phòng nói gì (chính quyền) cũng không nghe. Người dân chỉ có chọn ra đường để người ta biết mình liên tục khiếu nại khiếu kiện.”
Cơ Hội Đột Phá
Ông Quang cũng bày tỏ hy vọng vị cựu bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang có thể giải quyết việc khiếu kiện của người dân Thủ Thiêm với cách tiếp cận mới và khả năng giải quyết. Ông cho rằng ông Nghị có được sự ủng hộ của Tổng bí thư Tô Lâm, người được cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bổ nhiệm làm Tổng Cục trưởng Tổng Cục An ninh I - Bộ Công an vào năm 2009, có thể đưa ra đột phá trong giải quyết vấn đề mà nhiều người trước đây không thành công.
“Nếu ông ấy lắng nghe tụi tôi thì giải quyết xong được nhưng nếu ông ấy sợ này sợ nọ thì không được. Ông Nghị mà quyết thì cũng khó ai cản vì nhiệm vụ và quyền hạn chính thức giao trong tay ổng giải quyết rồi và đồng thời ông ấy có chỗ dựa vững chắc là bên ông Tô Lâm và cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thì ông quyết thì ổng tham khảo thì mấy ông ấy đồng thuận thì ai cản?!” – ông Quang nói.
Đấu Giá Đất Và Khiếu Kiện
Tháng 9/2024, UBND TPHCM đã ban hành kế hoạch tổ chức đấu giá một số lô đất tại khu đô thị mới Thủ Thiêm, theo đó, việc đấu giá một loạt lô đất ở đây sẽ được tiến hành từ kể từ tháng 6 tới. Cuộc họp ngày 28/2 vừa qua của chính quyền thành phố cũng nhắc lại việc đấu giá này.
Ông Cao Thăng Ca, một trong số người dân có đất đai bị cưỡng chế cho dù nằm ở ngoài ranh dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm và không có quyết định thu hồi, cho biết: “Chúng tôi tập trung để yêu cầu ngưng bán đấu giá khi nào chưa bồi thường xong, kiến nghị nguyện vọng người dân là như vậy. Dân người ta tin tưởng là ông Nguyễn Thanh Nghị là một người trẻ là một người Phó Bí thư thường trực thành ủy, Trưởng ban chỉ đạo 902 để giải quyết các vụ khiếu kiện gay gắt ở thành phố Hồ Chí Minh.”
Đấu Tranh Đòi Công Lý Đến Cùng
Kể từ khi Thanh tra Chính phủ ra Thông báo số 2859 vào cuối tháng 11/2023, việc giải quyết khiếu kiện của người dân Thủ Thiêm không có tiến triển mới. Một trong những nội dung trong thông báo là việc xác định “số thửa đất của các hộ dân đang khiếu nại của 5 khu phố thuộc 3 phường nằm trong ranh quy hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm” trong khi người dân có đủ cơ sở để khẳng định rằng năm khu phố thuộc ba phường An Khánh, Bình An, Bình Khá nằm ngoài ranh quy hoạch.
Theo ông Nguyễn Hồng Quang, trong cuộc họp ngày 09/1/2024 với Ban Tiếp công dân Trung ương, nhiều người dân Thủ Thiêm đã phản đối nội dung trong thông báo này. Dự án phát triển khu đô thị Thủ Thiêm, được Chính phủ phê duyệt ngày 04/6/1996, gồm ba phường với diện tích 621 ha. Tuy nhiên, chính quyền TPHCM đã cưỡng chế nhà cửa, ruộng vườn của người dân ở tám phường để lấy đất bán cho các doanh nghiệp tư nhân. Diện tích đất không thuộc diện thu hồi nhưng đã bị cưỡng chế lên đến hàng trăm hecta.
Ông Quang cho biết thêm: “Hàng nghìn hộ dân trong và ngoài ranh quy hoạch đã bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất trong dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm. Ngoài việc cưỡng chế đất ở khu vực ngoài ranh dự án, chính quyền TPHCM còn bán cả phần đất hơn 160 ha dành cho việc tái định cư.”
Ông Nguyễn Hồng Quang nói rằng ông và nhiều người dân Thủ Thiêm đã mòn mỏi về sức khoẻ và kiệt quệ về kinh tế sau gần ba thập niên khiếu kiện đất đai, đến nhiều cơ quan công quyền ở Hà Nội và TPHCM nhưng vẫn chưa đòi được công lý. Tuy nhiên, họ “còn hơi thở là còn đấu tranh, chết rồi thì uỷ quyền cho luật sư thế hệ sau để đấu tranh tiếp.”
Việc bổ nhiệm ông Nguyễn Thanh Nghị làm Trưởng ban chỉ đạo 902 đã mang lại hy vọng mới cho người dân Thủ Thiêm, những người đã kiên trì đấu tranh đòi lại công lý trong suốt gần 30 năm qua. Tuy nhiên, liệu sự thay đổi này có mang lại kết quả như mong đợi hay không vẫn còn là một câu hỏi lớn. Người dân Thủ Thiêm vẫn tiếp tục đấu tranh, với niềm tin rằng “còn hơi thở là còn đấu tranh.”