Giết người nhân danh Thiên Chúa là lầm lạc. Nhưng xúc phạm tôn giáo là sai lầm.

Andrea Tornelli

Cuộc tấn công Paris, tự do ngôn luận, trách nhiệm.

Trên chuyến bay từ Sri Lanka đến Phi Luật Tân, Đức Phanxicô trả lời một số câu hỏi của một nhà báo Pháp về tranh luận nổ ra quanh vụ tàn sát dã man các nghệ sỹ biếm họa của tờ Charlie Hebdo. Giáo hoàng giải thích rằng ‘đáp trả bằng bạo lực là không đúng’ và thực sự là, ‘giết người nhân danh Thiên Chúa là lầm lạc.’ Nhưng tự do ngôn luận, ‘có một giới hạn.’ Dùng ví dụ về việc người ta xúc phạm mẹ của ai đó, giáo hoàng có vẻ đang muốn nói rằng khi bạn chạm đến những gì thân thương nhất của một người, bạn có thể thổi bùng đủ mọi loại phản ứng liều lĩnh.

TỰ DO NGÔN LUẬN VÀ TÔN GIÁO

Tôi nghĩ rằng cả tự do tôn giáo và tự do ngôn luận đều là những quyền căn bản của con người. Thẳng thắn nào, hãy nói về Paris! Sự thực là, mỗi người đều có quyền thực hành tôn giáo của mình một cách tự do, nhưng đừng xúc phạm người khác. Và đây là điều tất cả chúng ta đều muốn. Thứ hai, xúc phạm người khác hay dấy lên chiến tranh, và giết người nhân danh tôn giáo của mình, nhân danh Thiên Chúa, là chuyện không đúng. Chúng ta thấy sốc trước những việc đang xảy ra hiện nay, nhưng hãy nghĩ ngược lại về quá khứ, biết bao nhiêu cuộc chiến tranh tôn giáo đã từng nổ ra! Hãy nghĩ về vụ tàn sát St. Bartholomew (khi người Công giáo giết hại người Tin Lành ở Pháp) chẳng hạn. Các bạn thấy đó, chúng ta cũng từng phạm những tội như thế, nhưng giết người nhân danh Thiên Chúa là không đúng, là lầm lạc. Tôn giáo phải được thực hành tự do nhưng không được xúc phạm người khác.

Về tự do ngôn luận: mỗi người không chỉ có tự do và quyền để nói những gì họ nghĩ là cần cho lợi ích chung, mà đó còn là trách nhiệm nữa. Nếu một thành viên nghị viện không nói ra những đường lối mà mình cho là đúng đắn, thì họ không làm lợi cho lợi ích chung. Vậy nên người ta phải được có tự do này, nhưng họ không được gây chuyện xúc phạm. Bởi cho dù phản ứng bằng bạo lực là không tốt, nhưng nếu ông Gasbarri, một người bạn, làm gì xúc phạm đến mẹ tôi, thì ông đáng bị đấm. Khiêu khích và xúc phạm đức tin của người khác là không đúng. Trong một bài diễn văn (Regensburg 2006), Đức Bênêđictô XVI đã nói về tinh thần hậu thực chứng này, một siêu hình học hậu thực chứng dẫn dắt người ta tin rằng tôn giáo hay các biểu đạt tôn giáo là một dạng tiểu văn hóa. Như thế là người ta chấp nhận nhưng lại đè nén tôn giáo xuống thấp, tôn giáo không phải là một phần của văn hóa khai sáng. Một di sản của sự khai sáng chính là việc có quá nhiều người độc miệng, đã giễu cợt và đem tôn giáo của người khác ra làm trò đùa. Họ khiêu khích và khi làm như  thế họ có thể bị phản ứng theo kiểu mà ông Gasbarri sẽ nhận được nếu nói điều gì xúc phạm mẹ tôi. Có một giới hạn, tất cả tôn giáo đều có phẩm giá của mình. Tôi không thể chế giễu một tôn giáo tôn trọng đời sống và nhân thể con người được. Tôi dùng ví dụ này để minh họa rằng tự do ngôn luận có giới hạn, như chuyện về mẹ tôi vậy.

SỰ AN TOÀN CỦA TÔI Ư? TÔI ĐANG LO VỀ AN TOÀN CỦA CÁC TÍN HỮU

Cách phản ứng tốt nhất (với những mối đe dọa) là điềm tĩnh, ôn hòa, khiêm tốn, tử tế và không gây hấn. Tôi đang lo cho các tín hữu, thực sự đang rất lo, và tôi đã nói với đội an ninh Vatican về việc này: ông Giani (cảnh sát trưởng Vatican) đang trên chuyến bay này, và là người phụ trách việc này, ông đã biết rõ mọi việc. Tôi khá lo về việc này. Nhưng anh biết là tôi có một điểm yếu, tôi khá khinh suất. Đôi khi tôi tự hỏi mình, sẽ ra sao nếu chuyện này xảy ra cho tôi? Tôi chỉ đơn giản xin Chúa ơn đừng để tôi bị hại, bởi tôi không đủ can đảm khi đối mặt với cơn đau, tôi rất sợ.

QUÂN CẢM TỬ VÀ TRẺ EM

Có lẽ tôi đang thiếu tôn trọng, nhưng tôi có khuynh hướng nói rằng phía sau mọi cuộc tấn công tự sát đều có một sự mất cân bằng nhân văn, tôi không biết sự mất cân bằng có phải về tâm thần hay không, nhưng chắc chắn đó là chuyện diễn ra trong con người. Có một số chuyện không đúng lý với người đó, người đó có sự mất cân bằng trong đời. Họ cho đi mạng sống của mình nhưng theo một cách không tốt. Có quá nhiều người làm việc, như những nhà truyền giáo chẳng hạn, họ cho đi mạng sống của mình, nhưng là để xây dựng nên một điều gì đó. Các sát thủ tự sát thì ngược lại, họ cho đi mạng sống để hủy hoại. Và như thế là không đúng. Tôi từng duyệt bài luận của một phi công Alitalia, nước Ý, về các phi công cảm tử Nhật Bản. Tôi đã sửa lại phần phương pháp trong bài luận này, nhưng vấn đề là người ta không hiểu được cho trọn vẹn hiện tượng này, và đây không phải chỉ là hiện tượng của Đông phương, mà hành động liều chết này gắn kết với những hệ thống chuyên chế và tộc tài mang tính hủy diệt sự sống hay hủy hoại tương lai. Nhưng như tôi đã nói, đây không phải là một hiện tượng hoàn toàn của phương Đông mà thôi. Về việc dùng trẻ em để thực hiện các cuộc tấn công (ở đây giáo hoàng đang nói đến các nữ sát thủ liều chết nhỏ tuổi ở Nigeria, và đoạn phim gây sốc về các cậu bé đang giết nạn nhân của Nhà nước Hồi giáo): các em bị lợi dụng ở mọi nơi, vì nhiều mục đích, các em bị bóc lột sức lao động, bị lạm dụng như nô lệ và bị xâm hại tình dục. Vài năm về trước, một vài thượng nghị sỹ Argentin và tôi đã muốn mở một chiến dịch ở những khách sạn hàng đầu để đòi buộc các khách sạn này tuyên bố không bóc lột trẻ em để phục vụ du khác, nhưng chúng tôi đã bất lực không làm được … Trong những lần đến Đức, thỉnh thoảng tôi thấy một vài bài báo nói về du lịch tình dục ở Đông Nam Á và trẻ em cũng bị lôi kéo vào việc này nữa. Các trẻ em cũng bị lợi dụng để thực hiện các cuộc tấn công tự sát. Tôi không dám nói thêm nữa.’

MỘT BUỔI HỘI NGHỊ LIÊN TÔN GIÁO KHÁC Ở ASSISI

Có gợi ý cho rằng nên tổ chức một hội nghị liên tôn nữa ở Assisi với mục đích chống lại nạn bạo lực. Tôi biết một số người đang làm việc để xúc tiến chuyện này. Tôi đã nói với hồng y Tauran và tôi biết đây là vấn đề mà các tôn giáo khác cũng bận tâm  đến

Vatican Insider 

Theo Theo bước chân Phanxicô