Điều cần thiết cho người dùng mạng xã hội trước tiên không phải là cách sử dụng máy, sử dụng phần mềm cho bằng biết mục đích và ý nghĩa của trang mạng. Hơn những kỹ thuật dùng đó là vấn đề đạo đức mà người ta hay nhắc đến đó chính là "đạo đức truyền thông"...
Cũng khó để mà nói đến "đạo đức truyền thông" bởi lẽ định nghĩa cũng như ngôn từ còn quá mới với đạo đức truyền thống của con người. Chính vì lẽ đó mà nhiều người đã vi phạm cái gọi là đạo đức truyền thông có khi là vô tình chứ chưa hẳn là cố ý. Thế nhưng, dù vô tình hay cố ý đều để lại những tổn thương, những thiệt hại khó lường nếu như không cẩn trọng khi dùng mạng xã hội
Gần đây, khá nhiều chuyện dường như dồn dập xảy ra trên trang mạng xã hội làm cho nhiều người phải "ngẩng" cả người vì không hiểu tại sao nó ra như thế ?
Một cái nick-name khá đẹp đã cho hình một chị bị bệnh tâm thần trong xóm lên trang facebook của mình với dòng chữ : "người mẫu sóm em" (nguyên văn, chữ sóm còn viết không ra đúng chính tả). Người kia thấy vậy và đã nhỏ nhẹ khuyên bảo rằng cô nên gỡ tấm hình đó xuống vì tấm hình đó rất nhạy cảm. Sau lời đề nghị nhỏ nhẹ ấy được phán lại "Cô ấy bảo tôi cho lên mạng".
Nghe xong giật mình ! Bởi lẽ người bị bệnh tâm thần họ đâu kiểm soát được họ và vui vẻ nói cho lên mạng. Thế là vui vẻ cho lên nhưng đâu biết rằng đàng sau tấm hình đó là nỗi đau của gia đình người bệnh.
Có ai muốn gia đình mình có người rơi vào tình trạng tâm bệnh như thế đâu ? Cứ thử đặt trường hợp mình vào gia đình người có bệnh như thế thì mình nghĩ sao ? Thế nhưng tác giả vẫn vui vẻ để tấm hình cùng kèm câu chú thích "người mẫu sóm em".
Kinh nghiệm như thế, một vị linh mục trước khi dâng Thánh Lễ cho trại tâm thần kia nhắc nhở nhóm đi thăm viếng là không nên cho bất cứ hình nào của bệnh nhân lên mạng. Có người đồng tình, có người bảo cha thẳng thế !
Không thẳng làm sao được vì lẽ đã xảy ra nhiều trường hợp đau lòng mà mất kiểm soát. Cũng chỉ vì ham vui mà đưa những tấm hình hết sức nhạy cảm lên mạng.
Rồi một gia đình kia bị rơi vào hoàn cảnh rối. Gia đình đó được cha phó đến thăm nhà và động viên để học giáo lý gỡ rối. Chẳng biết sao có một người vui tính chộp được tấm hình của gia đình đó cùng cha phó và vui vẻ cho lên trang của mình kèm theo lời chú thích : "Gia đình này rối mười mấy năm nay. Hôm nay cha đến nhà để động viên để gỡ rối..."
Dĩ nhiên hiểu là ai cũng vui nếu như gia đình nào đó được gỡ rối. Cả Thiên Đàng cũng vui với người trở lại nhưng rất nhạy cảm và tế nhị. Nếu như ai ở trong tình trạng rối thì sẽ rất mặc cảm và ít muốn ai biết. Ấy vậy mà có người vui vẻ cho cả gia đình họ lên mạng. Khi được mời gọi tháo tấm hình đó xuống thì tác giả có vẻ không hài lòng cho lắm. Tác giả đâu hiểu được nỗi đau của gia đình họ và rồi khi cho lên mạng thì có biết bao nhiêu người nữa biết họ rối. Không khéo họ sẽ càng lầy và không muốn trở lại vì mặc cảm hơn xưa.
Và mới đây, ai cũng biết trong vụ hỏa hoạn xảy ra với 8 căn nhà trên đường Trần Quốc Thảo. Nỗi đau vô lường của 8 gia đình phải rơi vào cảnh màn trời chiếu đất và phải làm lại từ đầu trong đau đớn. Thế mà có cô gái kia vui vẻ viết trong trang của mình câu chú thích "năm nay được xem pháo bông sớm !".
Một câu nói vô cảm và gần như là mất tính người. Cô không còn cảm thấy nỗi đau của đồng loại nữa.
Cũng trong vụ cháy đó, một chàng trai vui vẻ cũng để trong trang của anh rằng : "Có một con heo quay trong đó ... có mùi ... vì nhà mình ở gần đó". Người chết là đồng loại với anh vậy mà anh gọi là heo quay.
Cũng may là anh gỡ ngay cái dòng nhận xét của anh xuống sau khi được trao đổi. Anh thú nhận là anh vui nhưng không nghĩ là quá trớn ! Anh sẽ rút kinh nghiệm cho bản thân mình.
Bên cạnh đó, có những tác giả của trang facebook của mình rất bi hài. Ngay cả giáo sĩ chứ đừng nói gì đến giáo dân bình thường.
Có cha thì làm việc bác ái rất nhiệt tình. Bác ái nhiệt tình đến độ rao bán đấu giá ảnh Đức Mẹ trên mạng !!! Dĩ nhiên làm việc bác ái là tốt chứ không xấu nhưng phải biết dừng ở đâu và biết ảnh hưởng của nó như thế nào ? Anh có quyền đấu giá nhưng chỉ là trong nhóm nhỏ trong tình thân chứ không phải là mang Chúa Mẹ ra đấu giá trên mạng.
Rồi đến kỳ các mạng viễn thông khuyến mãi, cha lại vui vẻ nhắc cho các bạn trên facebook biết là mai mạng này khuyết mãi, mai mạng kia khuyến mãi và còn dặn là đừng gửi cho cha card Viettel nữa vì Viettel đang còn ế !
Dĩ nhiên việc bác ái của cha tốt nhưng nên chăng cha nhắn cho những người thân quen của cha trong "inbox". Cha nhắn cho toàn dân thiên hạ xong cha còn kèm theo cái câu là đừng xía vào chuyện của chúng tôi ! Nếu cần, cha tạo một cái nhóm riêng của Cha để Cha làm gì làm, đừng để tràn lan như thế vì dễ gây phản cảm cho người khác.
Cha còn nhắn bảo rằng ai góp để làm việc bác ái với Cha mỗi tháng được dâng 4 lễ !!!??? Lễ là lễ mà bác ái là bác ái thưa Cha ! Thế nhưng Cha vui vẻ để tràn lan trên mạng.
Cũng nhiều người chân thành góp ý nhưng Cha không nghe và đáp lại những câu rất khó nghe.
Còn nữa, vị linh mục kia không khác nào cô diễn viên nọ. Sáng chiều nào cha cũng cho hình cha lên mạng cách vui vẻ. Hài nhất là sáng cho hình cà phê cha uống lên mạng và cho cả địa chỉ và số điện thoại của quán đó để quảng cáo dùm quán của cha uống. Và, có lẽ là bi nhất là trước khi nhậu thịt chó Cha đã đưa cái mâm thịt chó của Cha cho mọi người xem.
Dĩ nhiên, Cha cũng là con người, Cha cũng ăn, cũng uống như mọi người nhưng liệu rằng cái chuyện mà mỗi ngày Cha đều khoe hình ăn uống và cả chuyện chạy xe hơi trên mạng thì Cha nghĩ sao ? Cũng có người chân tình góp ý nhưng hình như càng góp ý thì hình của cha càng nhiều trên mạng.
Mạng xã hội là con dao hai lưỡi, nếu không cẩn trọng ta sẽ không chỉ làm hại bản thân ta mà ta còn làm hại và tổn thương bao nhiêu người quanh ta nữa. Trên mạng xã hội, có những điều riêng và thật riêng thế nhưng có người đã không giữ những điều riêng đó cho mình để rồi hậu quả thật khôn lường. Có những cái vô cùng riêng tư nhưng chẳng hiểu làm sao người ta cứ vui vẻ khoe mẽ cho mọi người.
"Điều gì mình không muốn người khác làm cho mình thì mình đừng có làm cho người khác như vậy". Câu nói cứ văng vẳng bên tai tôi cũng như nhiều người để nhắc nhớ ta trước khi ta làm điều đó ta cần cân nhắc kỹ nhất là giữa cái thời đại truyền thông đa diện như thế này.
Ước mong mỗi người hãy chung tay góp sức để làm cho cuộc sống này tốt đẹp hơn, lành mạnh hơn, yêu đời hơn qua các trang mạng mà mình đang tham dự
(Tác giả: Micae Bùi Thành Châu gửi CTCo)