Thuật ngữ “Con Người” trong Kinh Thánh
Trong các Tin Mừng, Đức Giê-su thường xưng mình bằng tước hiệu “Con Người”. Từ ngữ bí ẩn này vừa gợi lên vừa che dấu khía cạnh siêu việt nhất trong dung mạo Chúa Giê-su. Để hiểu rõ ý nghĩa của cách nói này, thiết nghĩ, chúng ta cần quy chiếu các cách dùng cách nói này trong Kinh Thánh Cựu Ước cũng như Tân Ước.
I) Thuật ngữ con người trong Kinh Thánh Cựu Ước
1) Ngôn ngữ thông dụng của Kinh Thánh Cựu ước

2. Ngôn ngữ các sách Khải huyền
2.1. Sách ngôn sứ Đa-ni-en

2.2 Truyền thống Do Thái
Sau sách ngôn sứ Đa-ni-en, văn chương khải huyền Do Thái thích dùng biểu tượng Con Người. Con Người ở đây có tính cách siêu việt, có nguồn gốc từ trời, nắm giữ sự công chính và mạc khải hạnh phúc cứu rỗi cho con người. Tuy nhiên, Con Người được nói tới ở đây không có nét nào về việc Ngài phải chịu đau khổ và không có nguồn gốc trần thế.
Tóm lại, con người trong Kinh Thánh Cựu ước thường có 2 đặc nét: một mặt là thụtạo mong manh nhưng mặt khác lại mang dáng dấp của một Đấng từ trời, siêu việt. Cả hai đặc nét này phần nào vẽ nên chân dung của Đức Giê-su trong Tân Ước. Tuy nhiên, hai nét chính yếu này vẫn chưa giải thích được tại sao Con Người phải chịu đau khổ rồi mới được vào vinh quang.
II)Thuật ngữ con người trong Kinh Thánh Tân Ước
1. Tin Mừng
Trong Tin Mừng, từ ngữ ‘Con Người” được lặp lại 70 lần. Từ này có đôi lúc chỉ có giá trị như đại từ “ta, tôi” (Mt 5,11; Mt 16, 13-21; Lc 6,22; Mc 8,27-31). Sự kiện chỉ có một mình Đức Giê-su dùng từ ngữ ấy cho thấy đây là một từ ngữ tiêu biểu của Người. Có những chỗ Người không minh nhiên đồng hóa mình với Con Người (Mt 16,27; 24,30); nhưng chỗ khác ta thấy rõ Người lại nhận tước hiệu này (Mt 8,20; 16,13; Ga 3,13…) Có thể Người đã chọn từ ngữ này vì nó tiềm ẩn nhiều ý nghĩa, vừa có thể hiểu theo nghĩa thường “con người hèn mọn này”, vừa có thể hiểu “Con Người” ngự giá mây trời mà đến, cai trị muôn loài.
1.1 Tin Mừng Nhất Lãm
a) Những hình ảnh cánh chung của Đức Giê-su gắn liền với văn chương Khải Huyền: Con Người ngự giá mây trời mà đến (Mt 24,30ss); Con Người ngự trên ngai vinh quang (Mt 19,28); Con Người phán xét mọi người (Mt 16,27ss). Nhưng trong phiên tòa, vị thượng tế hỏi Người có phải là Mêsia không, Đức Giê-su trả lời gián tiếp bằng cách đồng hóa Người với Đấng ngự bên hữu Thiên Chúa (Tv 110,1) và ngự giá mây trời mà đến (Đn 7,13; Mt 26,64ss). Thật ra khi loại bỏ hết quan niệm trần tục về Mêsia, Đức Giê-su đã để lộ tính chất siêu việt của mình và tước hiệu “Con Người” rất thích hợp với quan niệm này.
b) Trái lại, Đức Giê-su đã ghép vào tước hiệu Con Người một nội dung mà truyền thống Khải Huyền không đề cập. Người đến thực hiện trong đời sống trần thế ơn gọi của Người Tôi Trung của Gia-vê, bị loại bỏ, bị giết chết để sau cùng được tôn vinh và cứu rỗi muôn người. Nhưng chính trong tư cách Con Người mà người phải chịu định mệnh ấy (Mc 8,31ss; Mt 17,9ss; 20,18ss…). Trước khi xuất hiện trong vinh quang ngày sau hết, Con Người sống cuộc đời trần thế để cho tủi nhục và đau khổ che khuất vinh quang mình. Vì vậy, khi định nghĩa sứ mạng của mình, Đức Giê-su thích dùng tước hiệu Con Người hơn tước hiệu Mêsia vốn hay bị bóp méo bởi quan niệm thế tục của người Do Thái.
c) Dầu ẩn dấu căn tính và sứ mạng như thế (Mt 8,20ss; 11,19) khiến những lời lộng ngôn xúc phạm đến người có thể tha thứ được (Mt 12,32ss), Đức Giê-su cũng đã bắt đầu thi hành một số quyền lực của Con Người như tha tội, làm chủ ngày sa-bát, loan báo Lời (Mt 13,37). Khi biểu lộ căn tính như thế, Đức Giê-su phần nào đã loan báo công việc của Người trong ngày sau hết.
1.2. Tin Mừng Gio-an

2. Các thư của các thánh tông đồ
Phần Tin Mừng còn lại ít dùng biểu tượng Con Người ngoại trừ một số đoạn nói về thị kiến: Thị kiến Stephano nhìn thấy Đức Giê-su trong vinh quang của Thiên Chúa trong địa vị Con Người (Cv 7, 55tt), thị kiến của sách Khải huyền (1,12-16) chiêm ngưỡng thấy ngày Người quang lâm để gặt mùa gặt cánh chung (14, 14tt). Có thể thánh Phao-lô cũng nhớ lại biểu tượng này khi ngài mô tả Đức Giê-su như Ađam trên trời và những người được phục sinh sẽ mặc lấy hình ảnh Người (1Cr 15, 45-49). Trong thư gửi Tín hữu Do Thái (2,5-9), Con Người bị hạ xuống trước khi được gọi vào vinh quang. Thấu triệt điểm này, suy tư Ki-tô giáo liên kết Con Người Ađam trong các Thánh Vịnh, Con Người trong sách Khải Huyền với Ađam mới theo Thánh Phao-lô. Như con Ađam, Đức Giê-su chia sẻ thân phận tủi nhục và đau khổ với chúng ta nhưng đồng thời ngài cũng là Con Người do nguồn gốc trên trời, được gọi về để phán xét nên cuộc khổ nạn và cái chết đã đem Người vào vinh quang của Đấng Phục Sinh trong tư cách là Ađam mới, thủ lãnh của nhân loại. Nơi Người đã hoàn thành hai dung mạo trái nghịch nhau trong Chương 1 và 3 sách Sáng Thế. Vì vậy, khi Người hiện đến trong ngày sau hết, chúng ta sẽ ngạc nhiên vì đã gặp người rồi, ẩn giấu một cách mầu nhiệm nơi những con người bé nhỏ nhất giữa những anh em cùng khổ của Người (Mt 25,31tt)
Chú thích
tt: các câu tiếp theo
ss: các câu song song trong các Tin mừng Nhất Lãm
(Theo Jean Delorme, Điển Ngữ Thần Học Thánh Kinh)