Thánh nhân thế kỷ XXI

LM Gioan Lee Tae-seok chúc lành một em bé ở Sudan.

Tháng 1-2010, LM dòng Sa-lê-diêng tên là Gioan Lee Tae-seok, người Hàn quốc, và có biệt danh là “Schweitzer của Sudan”, sắp chết vì ung thư. Các tu sĩ dòng Sa-lê-diêng vây quanh ngài trong cơn hấp hối và cố gắng chấp nhận cái chết sắp đến của vị LM thánh thiện này dù mói ngoài 40 tuổi. LM Gioan làm việc không mệt mỏi trong sứ vụ truyền giáo ở Nam Sudan bị chiến tranh tàn phá. Nhiệm vụ của ngài là một bác sĩ cống hiến vì các bệnh nhân phong cùi, đồng thời là một giáo viên và một nhạc sĩ.

Vài giờ trước khi qua đời, LM Gioan tỉnh thức và nói: “Đừng lo. Mọi thứ sẽ ổn”. Ngài muốn nói tới Sudan. Có thể ngài cảm thấy rằng miền Nam Sudan sắp đột phá lịch sử. Sau khi LM Gioan qua đời 1 năm thì mọi chuyện diễn biến hầu như đúng, dân miền Nam Sudan được bầu cử cho nền độc lập. Ông Omar al-Bashir, tổng thống đầu tiên của Sudan, đã từng bị Tòa án Quốc tế (International Criminal Court) kết án, đã chấp nhận kết quả cuộc trưng cầu dân ý. Một số người tin rằng LM Gioan có thể đã can thiệp vào chuyện này. Trong đám tang LM Gioan, vị đại diện của dòng Sa-lê-diêng tới Sudan là LM Farrington Ryan đã đọc diễn văn xin LM Gioan “cầu cùng Chúa cho chúng ta bình an ở Sudan”.

LM Gioan Lee Tae-seok sinh năm 1962, là con thứ 9 trong 10 người con. Cha mẹ ngài là người Công giáo khiêm nhường, sống ở TP Busan thuộc Nam Hàn. Gioan mồ côi cha lúc 9 tuổi, mẹ ngài phải nuôi cả gia đình bằng nghề thợ may. Gioan học rất giỏi, rất ấn tượng với tiểu sử của Albert Schweitzer và ước muốn làm bác sĩ.

Nhưng khi ngài thấy người anh đi tu dòng Phan-xi-cô, ngài cảm thấy có ơn thiên triệu. Tuy nhiên, mẹ ngài muốn ngài học nghề thuốc trước. Một phần vâng lời mẹ, ngài đã làm bác sĩ. Ngài là bác sĩ phẫu thuật trong quân đội Hàn quốc. Nhưng ngài vẫn cảm thấy ơn gọi làm linh mục. Thấy con trai muốn vậy, người mẹ chiều theo ý con: “Nếu đó là điều con muốn thì con cứ thực hiện”. Chàng Gioan nhập dòng Sa-lê-diêng. Nhiều lần ngài được hỏi là tại sao không vào dòng Phan-xi-cô như anh ngài, nhưng ngài cảm thấy đó là cách sống của ngài. Điều gì thu hút ngài vào dòng Sa-lê-diêng? Ngài nói ngài “bị thôi miên vì âm nhạc và thể thao, kể cả lòng yêu người, sự thôi thúc, sự tự do và phong cách gia đình liên kết”.

Khi là phó tế, thầy Gioan đến truyền giáo ở Sudan. Ngài cảm thấy “sốc” khi lần đầu tiên nhìn thấy những người dân bị phong cùi vì ngài quen làm nghề thuốc ở những phòng sạch sẽ trong quân đội Hàn quốc. Ngài thường sống lạc quan nhưng ngài bị mất tinh thần khi thấy chân tay họ lở loét, ngài phải quay đi nơi khác và chạy vào bụi cây. Khi đã bình tĩnh, ngài hứa với các tu sĩ dòng Sa-lê-diêng rằng ngài sẽ quen dần, nhưng người ta không muốn ngài quay lại.

Trước sự ngạc nhiên của mọi người, LM Gioan viết thư cho họ sau khi thụ phong linh mục hồi tháng 6-2001 nói rằng ngài sẽ đến sớm. Ngài giải thích rằng làm việc giữa những người cùi là “cách tốt nhất để làm bác sĩ, linh mục và tu sĩ Sa-lê-diêng”. Trước khi bắt đầu công việc, LM Gioan đến một bệnh viện ở Kenyađể ôn lại kiến thức y khoa về các bệnh vùng nhiệt đới và để học thêm một số chuyên khoa về bệnh sốt rét. Vị LM trẻ đầy nhiệt huyết này chắc chắn rằng ngài sẽ là “nhà truyền giáo giữa những người phong cùi tốt hơn bất cứ nơi nào khác”.

Tại Tonj, ngài xây dựng một bệnh viện điều dưỡng. Mỗi ngày ngài điều trị khoảng 300 bệnh nhân. Ngài có chiếc xe Jeep để có thể tự lái đi đến các bệnh nhân chưa bao giờ đến gặp ngài. Ngài đích thân tìm kiếm các bệnh nhân.

LM Gioan lớn lên trong cảnh nghèo khổ và không bao giờ xa cách người nghèo ở Tonj. Ngài có thể sống ung dung với nghề bác sĩ giỏi. Nhưng ngài vẫn từng ngày vừa là y tá vừa là bác sĩ chăm sóc cho những người nghèo nhất thế giới. Không còn ám ảnh vì nhìn thấy người phong cùi nữa, LM Gioan dành nhiều thời gian lau chùi và băng bó vết thương cho các bệnh nhân. Ngài có kinh nghiệm trong việc giúp đỡ họ và được ngài viết trong 2 cuốn sách: “Những Tia Nắng Ở Phi Châu Vẫn Buồn Thảm” (The Rays of the Sun in Africa are Still Sad) và “Hãy Là Bạn Tôi Nhé” (Will You Be My Friend?).

Câu chuyện của LM Gioan có thể nhắc nhớ những người Công giáo về câu chuyện về Gioan Bradburne, đã chiến đấu trong thế chiến II với tư cách là Gurkha, nổi tiếng là tận tụy với người phong cùi ở Rhodesia hồi thập niên 1970. Ngài xây dựng một nhà thờ nhỏ và dạy tiếng Latin cho người phong cùi để họ có thể hát bình ca Grêgôriô (Gregorian plainchant). Ngài xua đuổi những con chuột gặm nhấm người phong cùi và đem đồ ăn cho họ.

ĐGM Choi Duk-ki, giáo phận mà LM Gioan đến, đã cảm động đến rơi lệ sau khi thấy LM Gioan tận tình chăm sóc cho người phong cùi chiếu trong một đoạn phim trên truyền hình Hàn quốc. ĐGM Choi Duk-ki quyết định đến Tonj để tận mắt chứng kiến LM Gioan bằng xương bằng thịt. Thấy tỏ tường, ĐGM nói LM Gioan “như một vị thánh”. ĐGM nói rằng kinh nghiệm giống như “đồng hành với LM Damian ở Molokai, đồng hành với Chúa Giêsu”. LM Gioan làm cho tình yêu Chúa Kitô là ánh sáng dẫn đường trong mọi nỗ lực của ngài dành cho người phong cùi và cho thấy rõ ràng là “chúng ta phải đối xử với nhau như Chúa Giêsu”.

LM Gioan nổi tiếng về cách đặc biệt đối với giới trẻ ở Tonj. Tính cách và nụ cười của ngài đã thu hút giới trẻ. Giáo dân đến xưng tội thường gọi ngài bằng biệt danh “Fr. Jolly” (Cha Vui vẻ). Ngài xây trường học với sự trợ giúp của các học sinh mà ngài dạy toán và nhạc. Ngài còn lập ban kèn đồng Don Bosco (Don Bosco Brass Band) và thấy giới trẻ phấn khởi vì họ sống trong cảnh khốc liệt.

Nhưng có lần ngài đi nghỉ ở Seoul. Ngài có thói quen kiểm tra sức khỏe tổng quát, ngài được chẩn đoán bị ung thư đại tràng và ung thư gan. Đầu tiên ngài được hóa trị, nhưng trong vài tháng cuối đời, bệnh ngài sa sút mau chóng và qua đời ngà 14-1-2010, khi mới 47 tuổi.

LM Gioan rất hoạt bát và vui vẻ. Cuộc đời ngắn ngủi của ngài vẫn thể hiện lòng can đảm của một nhà truyền giáo hoàn thành sứ vụ. Kết quả công việc của ngài hiện nay là tiêu chuẩn cao trong việc chăm sóc các bệnh nhân ở Nam Sudan. Ngài còn truyền tình yêu âm nhạc cho giới trẻ mà ngài đã dạy, và ban kèn đồng Don Bosco là ban nhạc nổi tiếng nhất Nam Sudan. 

Tài liệu của đài truyền hình Hàn quốc về cuộc đời LM Gioan ở Tonj đã được chuyển thành phim “Đừng Thương Tiếc Ngài Sudan” (Don’t Cry For Me Sudan). Chỉ xem phim 10 phút là ai cũng sụt sùi cảm động. Chỉ riêng ở Seoulđã có khoảng 120.000 người xem phim đó. Các thành viên Phật hội Jogye Hàn quốc (Jogye Order of Korean Buddhism), Phật hội lớn nhất Nam Hàn, rất cảm kích với những cảnh LM Gioan chăm sóc người phong cùi. Thượng tọa Jaseung, trưởng Phật hội Jogye, nói: “Không biết có nên chiếu phim này cho các tăng ni và Phật tử xem hay không. Phim mô tả đời sống tốt đẹp của một nhà truyền giáo Công giáo và tôi quan ngại rằng một số người trong chúng tôi xem phim xong sẽ theo đạo Công giáo”. Ông tin rằng LM Gioan là tấm gương sáng cho các tín đồ Phật giáo. Ông nói thêm: “Nếu chúng tôi có một tu sĩ Phật giáo như LM Gioan thì tốt cho Phật giáo”.

Trong khi đó, những người Công giáo yêu mến LM Gioan càng ngày càng không thích biệt danh “Schweitzer của Sudan”. Vì trong một số lĩnh vực, LM Gioan là nhà truyền giáo tốt hơn là vị bác sĩ Pháp-Đức và thần học gia kia. Schweitzer là con người vĩ đại, nhưng thường bị coi là kiêu kỳ, trịch thượng với dân Phi châu. Điều này không ai nói về LM Gioan, ngài được dân Nam Sudan coi là người chữa lành, người bạn và nay là người bầu cử trên trời.

TRẦM THIÊN THU (Chuyển ngữ từ CatholicHerald.co.uk)