Với Các Cha Giải Tội và Các Vị Linh Hướng
34 Khi tôi kể lại điều này và một số những chuyện khác cho cha giải tội của tôi, ngài đáp rằng thực sự những điều ấy có thể phát xuất từ Thiên Chúa, nhưng cũng có thể do ảo tưởng. Nhưng vì thường xuyên bị thay đổi (trong công tác phận sự), tôi không thể có một cha giải tội nhất định, ngoài ra, tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc trình bày những điều này. Tôi tha thiết cầu xin Chúa thương ban cho tôi một ơn trọng đại ? đó là có được một vị linh hướng. Nhưng nguyện ước của tôi chỉ được nhậm lời sau ngày vĩnh thệ, khi tôi được chuyển đến Vilnius, đó là cha Sopocko. Chúa đã cho tôi được nhìn thấy ngài trong một thị kiến trước khi tôi đến Vilnius.
35 Ôi, giả như có được một cha linh hướng ngay từ lúc đầu, có lẽ tôi đã không phí phạm rất nhiều ơn Chúa đến như vậy. Cha giải tội có thể giúp đỡ cho linh hồn rất nhiều, nhưng ngài cũng có thể gây ra rất nhiều tai hại cho nó. Ôi, các cha giải tội cẩn trọng phải lưu ý đến hoạt động của ơn Chúa trong linh hồn các hối nhân biết bao! Ðó thực là một vấn đề hết sức quan trọng. Qua các ơn Chúa ban cho một linh hồn, người ta có thể nhận biết mức độ tình thân giữa họ với Thiên Chúa.
75 . . . Trong một lần cáo mình, tôi cảm thấy vị linh mục xem ra bất an, nên không trình bày hết tâm hồn với ngài, nhưng chỉ xưng tội mà thôi. Một vị linh mục không bình an với bản thân thì không thể rọi chiếu bình an vào một linh hồn khác được.
Ôi các linh mục, các ngài là những ngọn đèn soi chiếu linh hồn người ta, chớ gì ánh sáng của các ngài đừng bao giờ bị lu mờ. Bấy giờ, tôi hiểu ra thánh ý Chúa chưa muốn cho tôi thổ lộ tâm hồn hoàn toàn. Về sau, Chúa đã ban cho tôi ơn này.
95 . . . Tuy nhiên, tôi phải nói thêm rằng nếu như có được một cha giải tội nhiều hiểu biết để hối nhân có thể thổ lộ mọi sự, thì linh hồn ấy sẽ đáp ứng trung thành với ơn Chúa hơn.
99 . . . Mẹ bề trên giám tập nhận thấy vẻ bên ngoài không ổn của tôi đã cho tôi đi xưng tội, nhưng vị linh mục không hiểu tôi, và tôi cũng không cảm nghiệm được sự thanh thản nào cả.Lạy Chúa Giêsu, xin ban cho chúng con những vị linh mục giàu kinh nghiệm!
Khi tôi cho vị linh mục ấy biết rằng mình đang trải qua những nỗi khổ chán chường, ngài trả lời rằng ngài không hề lo lắng cho linh hồn tôi vì thấy đó là một ơn trọng Chúa ban. Nhưng tôi không hiểu gì cả, ngay một tia sáng leo lắt để soi sáng cho linh hồn tôi mà cũng chẳng có.
108 Trong những thời gian ấy, tôi chẳng có một vị linh hướng nào cũng không được hướng dẫn gì cả. Tôi khẩn nài Chúa, nhưng Người cũng chưa ban cho tôi một vị linh hướng. Chính Chúa Giêsu là Thầy của tôi ngay từ thời thơ ấu cho đến lúc này. Chúa đồng hành với tôi băng qua những sa mạc và mọi hiểm nguy. Tôi thấy rõ ràng chỉ một mình Chúa mới có thể dẫn tôi vượt qua những hiểm nguy nhường ấy một cách an lành, linh hồn tôi không bị hoen ố và vượt qua mọi gian nan, cho dù có to lớn đến đâu một cách vinh thắng. . . Về sau, Chúa mới ban cho tôi một cha linh hướng.
112 + Ít điều về việc xưng tội và các cha giải tội. Tôi chỉ nói ra những gì bản thân đã trải qua và kinh nghiệm nơi linh hồn. Trong những trường hợp ngoại thường, có ba điều cản trở linh hồn không thể kín múc được lợi ích từ việc xưng tội.
Ðiều thứ nhất: Cha giải tội thiếu hiểu biết về những đường lối ngoại thường và tỏ ra ngỡ ngàng khi một linh hồn kể ra cho ngài những mầu nhiệm trọng đại Chúa đang thực hiện nơi họ. Sự ngỡ ngàng của ngài làm cho một linh hồn nhậy cảm sợ hãi vì thấy cha giải tội lưỡng lự nói lên ý kiến, và một khi linh hồn nhận rõ điều ấy, thì họ càng cảm thấy bất an. Sau khi xưng tội, họ còn nhiều nghi nan hơn trước vì thấy cha giải tội cố trấn an họ trong khi chính bản thân ngài thì lại mơ hồ. Hoặc giống như trường hợp đã từng xảy ra với tôi: một cha giải tội, vì không thể thấu đạt các mầu nhiệm của một linh hồn, nên đã từ chối giải tội, và tỏ ra sợ hãi khi thấy linh hồn ấy đến tòa cáo giải.
Làm sao một linh hồn trong tình trạng này có thể tìm được bình an trong tòa cáo giải khi họ đã trở nên quá nhậy cảm với từng lời của vị linh mục? Theo ý kiến của tôi, trong những thử thách đặc biệt Chúa gởi đến cho một linh hồn như vậy, vị linh mục, nếu không hiểu được linh hồn, nên hướng dẫn họ đến gặp một cha giải tội khác từng trải và khôn ngoan hơn. Nếu không, chính ngài phải tìm hiểu để cung cấp cho linh hồn ấy những gì họ cần, thay vì thẳng thừng từ chối không ban bí tích Xá Giải cho họ. Làm như thế là ngài xô linh hồn vào chỗ nguy hiểm trầm trọng; và không ít linh hồn đã từ bỏ con đường mà Chúa muốn họ phải theo. Ðây là một vấn đề hết sức hệ trọng, vì bản thân tôi đã từng trải qua. Chính tôi cũng đã bắt đầu chao đảo mặc dù có những ân huệ đặc biệt Chúa ban, và dù chính Chúa đã trấn an tôi, nhưng lúc nào tôi cũng muốn có một ấn tín từ phía Giáo Hội.
Ðiều thứ hai: Cha giải tội không để linh hồn được giãi bày một cách thẳng thắn, và tỏ ra bất nhẫn. Vì thế, linh hồn đành phải câm nín, không trình bày điều gì cả (mà đúng ra phải trình bày) và do đó không thu lượm được ích lợi gì. Tệ hơn nữa là khi cha giải tội, mặc dù thực sự không hiểu biết linh hồn, vẫn cứ tiến hành việc thử thách họ. Thay vì giúp đỡ thì vị linh mục lại làm hại linh hồn đương sự. Linh hồn nhận ra vị linh mục không hiểu biết họ, vì không cho họ giãi bày cặn kẽ về những ân sủng cũng như sự khốn cùng của họ. Và như thế, việc thử thách hóa ra lệch hướng. Ðối với một số thử thách mà tôi đã phải chịu, tôi chỉ còn có nước phải phì cười.
Tôi xin giải thích rõ ràng hơn sự việc này như sau: cha giải tội là thầy thuốc của linh hồn, nhưng một thầy thuốc không hiểu biết bản chất căn bệnh thì làm sao có thể kê đơn phù hợp cho được? Không bao giờ ngài có thể làm được. Vì một mặt thuốc không sinh công hiệu như ý muốn, hoặc là thuốc sẽ quá mạnh và làm cho bệnh tình nặng thêm, và lắm khi ? lạy Chúa ? còn gây ra tử vong nữa. Tôi đang nói về kinh nghiệm bản thân, vì trong một số trường hợp, chính Chúa đã phải trực tiếp đỡ nâng tôi.
Ðiều thứ ba: Cha giải tội lắm khi coi thường những yếu tố nhỏ mọn. Trong đời sống thiêng liêng, không có gì là nhỏ mọn cả. Ðôi khi một yếu tố xem ra tầm thường lại ẩn chứa một tiền đề đưa đến những hiệu quả quan trọng, và là tia sáng giúp cha giải tội hiểu biết thêm về linh hồn. Rất nhiều điều cơ bản về phương diện thiêng liêng tiềm tàng dưới những điều nhỏ mọn.
Một tòa nhà nguy nga không bao giờ có thể vươn cao nếu chúng ta vất hết những viên gạch tầm thường. Thiên Chúa đòi hỏi các linh hồn phải rất tinh sạch, và do đó, Người cho họ thấm thía sâu xa về nỗi khốn cùng của họ. Ðược ơn trên soi sáng, linh hồn biết được điều gì đẹp lòng và điều gì không đẹp lòng Thiên Chúa. Tội lỗi tùy thuộc vào mức độ hiểu biết và ánh sáng có trong linh hồn. Các bất toàn cũng tương tự như thế. Mặc dù linh hồn biết rằng chỉ có tội lỗi đúng nghĩa mới liên hệ đến nhiệm tích Xá Giải, tuy nhiên, những lỗi nhỏ mọn đối với một linh hồn muốn nên thánh cũng mang một tầm mức quan trọng, và cha giải tội không được coi nhẹ điều này. Sự kiên nhẫn và hiền từ của cha giải tội sẽ mở ra cánh cửa dẫn đến những bí ẩn sâu xa nhất của một linh hồn. Linh hồn sẽ giãi bày cõi sâu thẳm của chính mình - có thể một cách vô thức - và cảm thấy được mạnh mẽ kiên cường hơn; họ chiến đấu can đảm hơn và cố gắng làm các việc tốt hơn vì biết sẽ phải tính sổ về những việc ấy.
Tôi xin đề cập thêm một điều nữa liên quan đến các cha giải tội. Ðôi khi, nhiệm vụ của các ngài cũng phải dùng đến thử thách, để lọc, để luyện, và để biết chắc ngài đang làm việc với rơm, với sắt, hay với vàng ròng. Ba loại linh hồn trên đây đều cần những hình thức thử thách riêng biệt. Cha giải tội phải có một phán đoán rõ ràng ? đây là điều tuyệt đối cần thiết ? về mỗi linh hồn để biết họ có thể chịu đựng đến đâu trong từng thời gian, từng hoàn cảnh, hay từng trạng huống đặc biệt. Ðối với tôi, chỉ sau này, qua nhiều kinh nghiệm (tiêu cực), tôi mới vỡ ra rằng các ngài đã không hiểu tôi, nên tôi không giãi bày linh hồn và không để cho sự bình an của mình bị khuấy phá. Ðến mãi về sau, tất cả mọi ân sủng mới được ủy thác cho phán đoán của một cha giải tội khôn ngoan, đầy hiểu biết và kinh nghiệm. Giờ đây, tôi đã biết phải làm gì trong một số những trường hợp đặc biệt.
121 + Sau những cuộc luyện lọc bằng lửa ấy, Chúa sẽ trào đổ một loạt những ân sủng xuống cho linh hồn. Linh hồn hoan hưởng sự hợp nhất thân mật với Thiên Chúa. Họ được nhiều thị kiến, cả chất thể (corporeal) lẫn trí năng (intellectual). Họ nghe được nhiều tiếng nói siêu nhiên và đôi khi cả những mệnh lệnh rõ ràng. Tuy có những ân sủng này, nhưng linh hồn vẫn thấy chưa đủ. Thực vậy, xét ra cũng là kết quả ơn Chúa, họ thấy mình càng thiếu thốn hơn trước vì lúc này phải đương đầu với nhiều nguy hiểm và dễ dàng trở thành mồi ngon cho các ảo tưởng. Linh hồn phải nài xin Chúa ban cho một vị linh hướng; nhưng không phải chỉ cầu nguyện suông, mà còn phải gắng hết sức để tìm cho được một vị hướng dẫn chuyên môn trong những vấn đề này, như một viên chỉ huy phải biết rõ những con đường để dẫn quân ra trận. Một linh hồn kết hợp với Chúa phải được trang bị sẵn sàng cho những trận chiến lớn và hết sức gian truân.
+ Sau những cuộc thanh luyện và nước mắt, Chúa sẽ ngự trong linh hồn một cách đặc biệt, nhưng linh hồn không phải lúc nào cũng hợp tác với ơn Chúa. Không phải vì linh hồn không sẵn lòng hợp tác, nhưng vì gặp quá nhiều khó khăn cả trong lẫn ngoài đến độ thực sự phải coi là một phép lạ nếu linh hồn cứ kiên trung được trên những đỉnh cao ấy. Trong vấn đề này, linh hồn tuyệt đối cần phải có một vị linh hướng. Người ta thường gieo nghi nan vào linh hồn tôi, và chính tôi đôi lúc cũng đã hoảng sợ khi nghĩ rằng rốt cuộc mình lại là một con người ngu xuẩn, không hiểu biết bao nhiêu, nhất là các vấn đề thiêng liêng. Khi những nỗi nghi ngờ của tôi gia tăng, tôi đã đi tìm ánh sáng nơi cha giải tội hay các vị bề trên. Nhưng tôi đã không đạt được điều tôi ước mong.
122 Khi tôi trình bày vấn đề bản thân cho các bề trên, một vị đã hiểu được linh hồn tôi và con đường Chúa muốn tôi đi. Tôi nghe theo lời khuyên của bà và đã tiến bộ rất nhanh trên đường trọn lành, nhưng việc này kéo dài chẳng được bao lâu. Vì khi giãi bày linh hồn tôi một cách sâu hơn, tôi đã không đạt được điều mình mong ước; dường như vị bề trên cho rằng những ân huệ (mà tôi được) ấy là điều hoang tưởng, thành ra tôi chẳng nhận thêm được sự trợ giúp nào nữa. Bà bảo tôi rằng không thể nào có chuyện Thiên Chúa kết hiệp với các thụ tạo của Người như thế: "Này chị, tôi sợ cho chị đấy; biết đâu đây không phải là một hình thức ảo tưởng nào đó! Tốt hơn chị nên đi tìm lời khuyên của một linh mục." Nhưng cha giải tội cũng không hiểu được tôi, ngài nói: "Này chị, chị nên bàn hỏi những vấn đề này với các bề trên của chị thì hơn." Thế là tôi từ các bề trên đi đến với cha giải tội, rồi lại từ cha giải tội vòng về với các bề trên, thế mà cũng chẳng tìm được sự bình an. Những hồng ân linh thánh lại biến thành những đau khổ lớn lao cho tôi. Và hơn một lần tôi đã thẳng thắn bộc bạch cùng Chúa: "Lạy Chúa Giêsu, con sợ Chúa, có lẽ Chúa không phải là một ông ma chứ?" Lúc nào Chúa Giêsu cũng trấn an tôi, nhưng tôi vẫn cứ nghi nan. Tuy nhiên thật lạ lùng: tôi càng nghi nan, Chúa Giêsu càng ban cho tôi nhiều bằng chứng cho thấy những việc này đã từ Người mà phát xuất ra.
132 Tôi lại phải nói thêm một lần nữa rằng có một số cha giải tội xem ra là những vị linh hướng thực thụ, nhưng chỉ khi nào mọi chuyện đều xuôn xẻ. Khi linh hồn thấy mình có nhu cầu nhiều hơn thì các ngài liền lúng túng, hoặc là không thể hoặc là không muốn hiểu biết về linh hồn ấy. Các ngài muốn tống khứ linh hồn ấy đi càng sớm càng tốt. Nhưng nếu linh hồn vẫn sống khiêm nhượng, họ sẽ luôn luôn tìm được ích lợi bằng cách này hay cách khác. Ðôi khi, chính Thiên Chúa cũng chiếu giãi một tia sáng vào những nơi sâu kín trong linh hồn vì sự khiêm nhượng và đức tin của họ. Cha giải tội cũng thỉnh thoảng nói một điều gì đó mà ngài không chủ ý nói, hoặc chính ngài cũng không ý thức được. Ôi, chớ gì linh hồn hãy tin rằng đó là những lời của chính Chúa Giêsu! Mặc dù chúng ta nên tin rằng mọi lời trong tòa cáo giải là lời của Chúa, nhưng điều tôi đã đề cập ở trên là điều trực tiếp phát xuất từ Chúa. Linh hồn nhận thấy vị linh mục không hiểu hết về chính ngài, ngài nói ra điều ngài không muốn nói. Ðây là cách Chúa tưởng thưởng cho lòng tin.
Chính tôi đã nhiều lần kinh nghiệm điều này. Có một vị linh mục kia rất học thức và đáng kính, đôi khi tôi tình cờ gặp được ngài trong tòa cáo giải, lúc nào ngài cũng nghiêm khắc và chống đối với các vấn đề này (những điều tôi kể ra cho ngài). Nhưng có một dịp, ngài nói với tôi: "Này chị, chị hãy ghi nhớ rằng nếu như Thiên Chúa đang đòi hỏi chị điều này, thì chị không nên miễn cưỡng với Người. Ðôi khi, Thiên Chúa muốn được chúc tụng chỉ bằng cách này. Chị hãy bình an; điều gì Thiên Chúa đã khởi sự, Người sẽ hoàn tất. Nhưng tôi nói với chị điều này là: chị hãy trung thành với Thiên Chúa và hãy ở khiêm nhượng." Một lần khác, cha giải tội ấy lại nói với tôi: "Chị hãy sống khiêm nhượng. Chị hãy nhớ điều tôi đã nói với chị hôm nay." Tôi cảm thấy hoan hỉ và nghĩ rằng có lẽ vị linh mục này đã hiểu ra tôi. Nhưng hóa ra sau đó tôi không bao giờ còn gặp được ngài trong tòa cáo giải nữa.
139 Một linh hồn trung thành với Thiên Chúa cũng không thể xác minh được những thần hứng (inspirations) của mình; họ phải đặt chúng dưới sự kiểm soát của một linh mục thật khôn ngoan thông sáng; và vẫn phải nghi ngờ cho đến khi nào hoàn toàn chắc chắn mới thôi. Linh hồn không nên dựa vào sáng kiến riêng mà tin tưởng vào các thần hứng này và tất cả những ơn cao cả khác nữa, bởi vì như thế, họ có thể liều mình bị nhiều mất mát.
Mặc dù một linh hồn có thể phân biệt ngay tức khắc những thần hứng giả tạo với những thần hứng từ Thiên Chúa, tuy nhiên, họ vẫn phải cẩn trọng vì có nhiều điều không chắc chắn. Thiên Chúa thỏa lòng và vui mừng khi thấy một linh hồn chỉ vì Người mà cẩn trọng với chính Người; vì linh hồn yêu mến Thiên Chúa nên họ cần phải thận trọng, cân nhắc và tìm kiếm giúp đỡ để đảm bảo rằng chính Thiên Chúa là Ðấng hành động trong họ. Và một khi cha giải tội khôn ngoan đã xác minh được điều này, linh hồn sẽ được bình an và phó mình cho Chúa theo các đường lối của Người; tức là theo các chỉ dẫn của cha giải tội.
595 . . . Sự nghi ngờ làm đau khổ cho Trái Tim rất dịu dàng của Chúa Giêsu, Trái Tim đầy nhân lành và yêu thương chúng ta. Một linh mục đôi khi cũng nên nghi ngờ để xác minh tốt hơn tính cách xác thực của các ân huệ mà linh hồn được ban; và ngài làm như thế cốt đưa linh hồn đến chỗ kết hiệp mật thiết hơn với Thiên Chúa, thì sự kết hợp của ngài với Thiên Chúa thực sự sẽ là một phần thưởng trọng đại khôn tả. Nhưng có một sự khác biệt rất lớn giữa thái độ trên đây với thái độ coi khinh và nghi ngờ các ơn thánh nơi một linh hồn đơn thuần chỉ vì không thể hiểu hoặc cậy vào trí khôn để dò xét vấn đề; thái độ sau này làm mất lòng Chúa. Tôi rất thương cho những linh hồn gặp phải các linh mục thiếu kinh nghiệm.
721 Có được một cha linh hướng là một ơn rất trọng đại, trọng đại vô cùng. Giờ đây, tôi cảm thấy rằng nếu không có ngài, có lẽ tôi không thể hành trình một mình trên con đường thiêng liêng. Vĩ đại thay sức mạnh của một vị linh mục. Tôi không ngừng cảm tạ Thiên Chúa vì đã ban cho tôi một vị linh hướng.
937 + Tôi xin nói thêm một điều nữa về cha linh hướng của tôi. Thật lạ lùng vì có quá ít linh mục biết cách tiếp thêm năng lực, sức mạnh, và can đảm cho một linh hồn để có thể luôn luôn thăng tiến mà không mỏi mệt. Dưới sự hướng dẫn như thế, một linh hồn dù không mạnh mẽ lắm cũng có thể thực hiện nhiều việc để Thiên Chúa được vinh danh. Và đây, tôi khám phá ra một bí mật; đó là cha giải tội, hay đúng ra là vị linh hướng, đừng nên coi thường những chi tiết nhỏ mọn linh hồn kể ra cho ngài. Và khi nhận thấy mình được dẫn dắt như vậy, linh hồn liền nỗ lực, không bỏ qua dù một dịp nhỏ để thực hành nhân đức và tránh lánh các lỗi phạm dù rất nhỏ mọn. Nhờ những nỗ lực này, như những viên đá nhỏ bé, từ trong linh hồn sẽ vươn lên một cung điện hết sức xinh đẹp. Ngược lại, nếu linh hồn nhận thấy cha giải tội coi nhẹ những chi tiết nhỏ mọn ấy, họ cũng sẽ lơ là và sau đó sẽ không kể những chi tiết ấy nữa cho cha giải tội; và tệ hơn nữa là họ sẽ bắt đầu tỏ ra chểnh mảng trong các điều nhỏ mọn. Như vậy, thay vì tiến bộ, linh hồn dần dà thụt lùi và đến khi ý thức được tình trạng của mình thì đã sa vào tình trạng nghiêm trọng. Ở đây, nẩy sinh một vấn nạn: ai có lỗi trong vấn đề này, linh hồn đương sự hay cha giải tội, tức là vị linh hướng? Theo tôi, dường như mọi trách nhiệm đều thuộc về vị linh hướng thiếu thận trọng kia; lỗi duy nhất của linh hồn là đã nhận lầm một vị linh hướng như vậy. Một vị linh hướng đúng ra phải dẫn đưa linh hồn trên đường trọn lành theo thánh ý Chúa.
938 Linh hồn lẽ ra phải cầu nguyện thật sốt sắng, thật nhiều và phải xin Chúa chọn cho mình một vị linh hướng. Ðiều gì khởi sự từ Chúa sẽ là thánh thiện, điều gì khởi sự thuần túy theo cách con người sẽ là phàm tục. Ðể trợ giúp một linh hồn, Thiên Chúa nhân lành đến độ đích thân chọn cho họ một vị hướng dẫn và soi sáng để họ thổ lộ những điều sâu kín nhất cho vị ấy như thể nhìn thấy chính Chúa Giêsu nhãn tiền. Khi linh hồn nhìn ra và tin nhận Chúa đã an bài tất cả điều này, họ sẽ cầu nguyện tha thiết cho cha giải tội để ngài có đủ ánh sáng mà hiểu rõ họ. Trừ khi có lý do nghiêm trọng, chớ gì linh hồn đừng thay đổi cha linh hướng. Linh hồn đã cầu nguyện tha thiết và thật nhiều thế nào để tìm ra ý Chúa trước khi chọn vị linh hướng, thì cũng phải cầu nguyện tha thiết và thật nhiều như thế để thực sự nhận ra ý Chúa muốn họ lìa bỏ vị linh hướng ấy mà chọn một vị khác. Nếu thánh ý Chúa không tuyệt đối rõ ràng thì không nên thay đổi cha linh hướng, vì tự sức mình, con người không thể tiến cao, và Satan cũng chỉ muốn gặp một người khao khát trọn lành tự dẫn đường vạch lối, bởi vì người ấy chắc chắn không thể nên thánh được.
939 Về vấn đề này cũng có một ngoại lệ, đó là khi chính Thiên Chúa đích thân hướng dẫn linh hồn. Nhưng khi đó, vị linh hướng sẽ lập tức nhận ra đương sự đang được Thiên Chúa hướng dẫn. Chúa sẽ cho ngài biết được điều này một cách rõ ràng tường tận, và linh hồn như thế hóa ra lại cần được vị linh hướng kiểm soát hơn ai hết. Trong trường hợp này, vị linh hướng không hướng dẫn và vạch ra con đường cho linh hồn phải theo; nhưng tốt hơn, ngài hãy xét định và xác nhận cho linh hồn biết họ đang đi đúng đường và được thần khí tốt lành hướng dẫn.
Trong tình huống này, vị linh hướng không những phải thánh thiện mà còn phải kinh nghiệm và khôn ngoan. Về phía linh hồn, họ phải đặt ý kiến của vị linh hướng lên trên thần hứng Chúa ban, vì chỉ có như thế, họ mới tránh được ảo tưởng và lầm lạc. Một linh hồn không chịu đặt những thần hứng của mình hoàn toàn dưới sự kiểm soát đúng nghĩa của Giáo Hội, tức là của vị linh hướng, rõ ràng là họ đang bị ác thần hướng dẫn. Vị linh hướng phải hết sức cẩn trọng trong những trường hợp như thế và phải thử thách tinh thần vâng phục của linh hồn. Satan có thể đội lốt khiêm nhượng, nhưng không hề biết đội lốt vâng phục, và do đó, các mưu đồ đen tối của nó sẽ bị phanh phui. Nhưng vị linh hướng cũng không nên quá sợ hãi về một linh hồn như vậy, bởi vì nếu Chúa đặt linh hồn ấy dưới sự chăm sóc của ngài, thì Người cũng ban cho ngài đầy đủ ánh sáng về việc này, nếu không làm sao ngài có thể xử lý khôn ngoan các mầu nhiệm giữa linh hồn ấy với chính Thiên Chúa được.
940 Chính tôi đã đau khổ và đã chịu thử thách rất nhiều về vấn đề này. Vì thế, tôi chỉ viết ra những gì bản thân đã kinh nghiệm. Chỉ sau những tuần cửu nhật liên tiếp, những kinh nguyện và việc sám hối, Chúa mới gửi đến cho tôi một vị linh mục hiểu được linh hồn tôi. Ôi, có lẽ đã có nhiều linh hồn thánh thiện hơn nếu như đã có nhiều cha giải tội kinh nghiệm và thánh thiện hơn. Không ít linh hồn hết lòng nỗ lực khát khao nên thánh, nhưng vì không thể tự mình đứng vững trong những thời gian thử thách nên đã từ bỏ con đường trọn lành.
941 Lạy Chúa Giêsu, xin ban cho chúng con những vị linh mục sốt sắng thánh thiện! Phẩm giá của vị linh mục thật cao trọng, nhưng đồng thời trách nhiệm của ngài cũng thật nặng nề! Ôi linh mục, ngài được ban nhiều, nhưng sẽ bị đòi càng nhiều. . .