Vua Richard III trở thành “bất tử” trong vở kịch của Shakespeare là một người gù cướp ngôi nhưng đã để lại dấu vết của các tử thi – trong đó có hai người cháu của ông bị giết tại Tháp London – trên đường lên ngai vàng.
Ông là Vua Anh quốc, nhưng suốt mấy trăm năm qua không ai biết ông được chôn cất ở đâu, ngay cả tên ông cũng là trò nhạo báng về tính đê hèn.
Các khoa học gia vừa cho biết rằng họ đã tìm được hài cốt của Vua Richard III – và những người ưa chuộng thời quân chủ hy vọng rằng danh dự của ông sẽ sớm được phục hồi. Trong một cuộc họp báo, một nhóm nhà khảo cổ, nhà di truyền học, nhà phả hệ học và khoa học gia thuộc ĐH Leicester cho biết rằng các xét nghiệm cho phép chúng ta hy vọng nhiều – một bộ xương được khai quật dưới khu đậu xe trong thành phố cho thấy đó là hài cốt của một ông vua thế kỷ XV, ông vua này của Anh quốc bị chết trong chiến trận.
Nhà khảo cổ Richard Butler nói rằng các xét nghiệm chứng tỏ điều đó “vượt ngoài mối hoài nghi” rằng hài cốt đó là của một ông vua. Lin Foxhall, trưởng nhóm khảo cổ của ĐH Leicester, nói rằng phát hiện này “có thể làm sáng tỏ lịch sử”.
Một số quốc vương quan ngại rằng danh tiếng của họ suy yếu nhiều sau khi băng hà như Vua Richard III. Ông cai trị Anh quốc trong thời gian 1483-1485, suốt vài thập niên tranh giành ngai vàng, gọi là Cuộc Chiến Hoa Hồng, thời hai triều đại Plantagenet – York và Lancaster – chống lại nhau.
Triều đại ngắn ngủi của ông đã có tự do, kể cả quyền bảo lãnh và in ấn sách báo. Nhưng luật của ông gặp khó khăn, ông thua cuộc và bị giết bởi quân đội của Henry Tudor, người lên ngôi với danh hiệu là Vua Henry VII, và thời Plantagenet chấm dứt. Hiện nay, vua của Anh quốc là Nữ hoàng Elizabeth II, họ hàng xa với Vua Richard, nhưng không là hậu duệ.
Sau khi ông băng hà, các sử gia viết về Tudor mà loại bỏ danh tiếng của Vua Richard, kết án ông vi phạm nhiều tội – đặc biệt nhất là tội sát hại hai người cháu của ông, những Hoàng tử trong Tower.
Đại văn hào William Shakespeare đã mô tả Vua Richard là người gù cướp ngôi nhưng đã để lại dấu vết của các tử thi trên đường lên ngai vàng và hô to: “Vương quốc của tôi vì một con ngựa”. Quan điểm đó được nhiều sử gia lặp lại, và Vua Richard vẫn bị mang tiếng là người thủ ác. Nhưng các sử gia khác nói rằng danh tiếng của Vua Richard bị hoen ố vì những người kế vị Tudor.
Philippa Langley thuộc Hội Vua Richard III muốn lấy lại danh tiếng cho nhà vua nên đã trở lại tìm kiếm ngôi mộ, bà nói rằng nhiều thế kỷ qua, câu chuyện của Vua Richard đã được người ta kể lại, trong số đó có nhiều người thù địch.
Bà hy vọng có thêm những người biết quan tâm, cùng với các chứng cớ nhờ bộ xương được phát hiện liên quan một ông vua đã sống và đã chết – cả sự bất công ông phải chịu sau khi chết – sẽ giúp phục hồi danh dự cho ông. Bà nói: “Một ngọn gió mới đang thổi, ngọn gió này sẽ tìm ra sự thật về Vua Richard III”.
Bà Langley, người đề xuất nghiên cứu về Vua Richard III, nói rằng bà có thể rất tin tưởng với công việc của bà. Bà nói: “Mọi người nghĩ là tôi điên. Thật không dễ gì để tìm ra người đã sát hại nhà vua”.
Vị trí phát hiện hài cốt Vua Richard III đã không ai biết suốt những thế kỷ trước. Nhà vua đã mất từ hồi tháng 8-1485 trong trận Bosworth ở Trung nguyên Anh quốc, mà theo sử liệu thì nhà vua được các tu sĩ dòng Phanxicô an táng tại nhà thờ tu viện ở Leicester, cách 100 dặm (160 km) về hướng Bắc London.
Nhà thờ này đã đóng cửa và bị phá hủy sau khi Vua Henry VIII giải tán các tu viện năm 1538, vị trí đó cũng chẳng còn ai nhớ nữa. Có tin đồn rằng xương của nhà vua đã được đào lên và bỏ xuống dòng sông gần đó hồi thế kỷ XVI.
Năm 2013, một nhóm nghiên cứu của ĐH Leicester do nhà khảo cổ Richard Buckley hướng dẫn đã xác định một vị trí có thể là ngôi mộ, bắt đầu bằng bản đồ tổng thể của nhà thờ xưa và phân tích các bản đồ trước để tìm xem những gì đã thay đổi và không thay đổi. Người ta dùng máy radar để định vị bắt đầu đào bới.
Nhóm nghiên cứu bắt đầu khai quật khu đậu xe từ tháng 8-2012. Sau một tuần, họ phát hiện những bức tường dày và nền gạch. Ngay sau đó, họ phát hiện hài cốt người – một bộ xương người đàn ông có vẻ như chết trong chiến trận.
Đàn ông này không được an táng theo nghi lễ, không có quan tài hoặc đồ khâm liệm – hợp lý để hiểu rằng ông bị coi thường vì là người chiến bại. Thật phấn khởi, các nhà nghiên cứu làm các xét nghiệm, dùng các-bon phóng xạ để định tuổi xương, xem có gì khác thường, và họ xác định đó là một ông vua.
Xương này của một đàn ông gần 30 tuổi hoặc ngoài 30 tuổi, qua đời trong khoảng năm những năm 1455–1540. Khi qua đời năm 1485, Vua Richard 32 tuổi. Chuyên gia khảo cổ xương Jo Appleby, giảng viên khoa khảo cổ sinh học tại ĐH Leicester, nói rằng khoa nghiên cứu xương có “một trường hợp mang tính thuyết phục cao để xác định Vua Richard III”.
Chuyên gia Appleby nói rằng 10 vết thương ở thi hài là do các loại vũ khí như gươm, dao và kích (halberd), phù hợp với tư liệu về việc Vua Richard III bị giết trong chiến tranh trước khi ông bị lột trần và bị quăng lên lưng ngựa để làm nhục.
Chuyên gia Appleby nói rằng hai cú đánh vào đầu có thể là đòn chí tử. Các vết thương khác, kể cả một nhát dao ở mông, và dấu thích “làm nhục” có sau khi ông chết. Hài cốt cũng cho thấy dấu hiệu của chứng vẹo xương sống (scoliosis), một dạng cong cột sống, phù hợp với vóc dáng của Vua Richard III, mặc dù không teo tay như văn hào Shakespeare mô tả.
Xét nghiệm DNA từ bộ xương cho thấy phù hợp với mẫu DNA của Michael Ibsen, một thợ mộc người Canada sống ở London và là người bà con xa của người chị của Vua Richard III. Nhà di truyền học Turi King nói rằng Ibsen có di truyền xương với loại DNA hiếm thấy. Nhóm DNA tương tự cũng phù hợp với một hậu duệ khác, người này không muốn tiết lộ danh tánh.
Có khoảng 1% đến 2% dân số thuộc loại nhóm gen này, do đó chứng cớ DNA chưa đủ để xác định bộ xương. Nhưng kết hợp với chứng cớ khảo cổ, rất có thể hài cốt kia là của Vua Richard III.
Ibsen là chắt đời thứ 17 của người chị của Vua Richard III, ông nói rằng rất ngạc nhiên với phát hiện này. Ông nói: “Thật khó hiểu”. Một số khoa học gia cảm thấy quan ngại về sự lưỡng lự khi nhóm nghiên cứu của ĐH Leicester thông báo kết quả. Các phát hiện này chưa được công bố trên báo chí chuyên ngành khoa học, dù học hứa sẽ sớm công bố.
Mark Horton, giáo sư khoa khảo cổ thuộc ĐH Bristol, nói: “Đó là chuyện kỳ lạ, mặc dù chứng cớ đầy tính thuyết phục để xác định hài cốt đó của Vua Richard III”.
Nhà khảo cổ Mike Pitts, biên tập viên tạp chí British Archaeology, cũng nói: “Tôi thấy chứng cớ rất thuyết phục, không có gì nghi ngờ. Đó là Vua Richard III”.
Phát hiện này có lợi cho thành phố Leicester, vì thành phố đã dời một trung tâm du lịch và viện bảo tàng đến gần bãi đậu xe. Hài cốt Vua Richard III đã được trưng bày trong tủ kính ở phòng tiếp khách tại thư viện của trường đại học. Xương màu nâu, nhìn có vẻ dễ vỡ, xương sọ có những vết thương, không có chân, và xương sống có hình chữ S.
Hài cốt sẽ được dời đến nơi an toàn, và rồi sẽ làm nghi thức an táng cho Vua Richard III, với nghi lễ tại Giáo đường Leicester. Đây là ngày mà bà Langley vẫn mong đợi từ lâu. Bà nói: “Chúng ta đã tìm kiếm nhà vua và đã thấy – bây giờ là lúc vinh danh ông”.
VIỄN ĐÔNG (Chuyển ngữ từ Mail.com)
Tags:
khoa học